Sylwetka poety.

ADAM ZAGAJEWSKI.Urodził się w 1945, poeta, prozaik, eseista, laureat wielu prestiżowych nagród literackich, tłumaczony na wiele języków. Urodził się we Lwowie, ale nigdy tam nie mieszkał: wkrótce po jego urodzeniu rodzice wraz z nim powrócili w ramach akcji repatriacyjnej do Polski. Dzieciństwo spędził na Śląsku, w Gliwicach, lata uniwersyteckie w Krakowie. Prowadził zajęcia z filozofii jako asystent uczelniany, pracował w redakcji czasopism "Student" i "Odra", szybko zdobył sławę czołowego poety swego pokolenia - "pokolenia '68". W latach siedemdziesiątych związany z niezależnym ruchem literackim, od 1982 roku mieszka w Paryżu. Członek redakcji "Zeszytów Literackich", prowadzi kurs "creative writing" na uniwersytecie w Houston, w USA.

Jego pierwsze książki poetyckie, KOMUNIKAT i SKLEPY MIĘSNE, stanowiły realizację pokoleniowego postulatu mówienia prawdy o otaczającej rzeczywistości społecznej i obnażania fałszu języka oficjalnego. Tom IST. ODA DO WIELKOŚCI oprócz wierszy stanowiących reakcję na wprowadzenie stanu wojennego przyniósł już tematy i sposoby ich poetyckich realizacji, które na stałe zadomowiły się w twórczości Zagajewskiego, stającej się odtąd poezją zamyślenia pełnego znaków zapytania i eseistyką pisaną przez "człowieka problematycznego". Do stałych tematów poetyckich Zagajewskiego należą: nieustanne kwestionowanie ról biograficzno-egzystencjalnych bohatera lirycznego wierszy i pochwała życia oglądanego w "jego zmienności, w jego falowaniu, w jego wieloznaczności" (jak pisał w eseistycznej książce SOLIDARNOŚĆ I SAMOTNOŚĆ), zanurzenie w świecie kultury europejskiej i kontemplacja jej dziedzictwa, sięganie w głąb własnych korzeni (POEMAT) i roztrząsanie wariantów swego losu, przymierzanie kostiumów i masek. W wierszach Zagajewskiego często powraca obraz zamyślonego wędrowca z książką w ręku, podróżującego przez świat "wypożyczony z wielkiej biblioteki" (PŁÓTNO).

Podobne wątki odnajdujemy w jego prozie. Powieść CIEPŁO, ZIMNO opowiada o wchodzeniu w życie dorosłe i wystawionego na pokusy młodego inteligenta: dręczące go wątpliwości i niemożność opowiedzenia się po stronie świata jednoznacznych zasad, sprawiają, że zaczyna służyć policyjnemu państwu. Z kolei powieści CIENKA KRESKA i SŁUCH ABSOLUTNY opowiadają o rozterkach duszy współczesnego artysty. Antynomiczność, wielość rzeczywistości to stały motyw również i w powieściach Zagajewskiego. "Zrozumiałem, że świat jest podwójny, podzielony, zarazem wspaniały i trywialny, ciężki i lotny, bohaterski i tchórzliwy" - wyznaje po latach komunistyczny funkcjonariusz w opowiadaniu "Zdrada" (w tomie DWA MIASTA). Z podobnej perspektywy przedstawiany jest świat w esejach Zagajewskiego. Poza młodzieńczą książką-manifestem literackim ŚWIAT NIEPRZEDSTAWIONY, są one kolejno dopisywanymi partiami z duchowej autobiografii autora. SOLIDARNOŚĆ I SAMOTNOŚĆ (1986) ukazuje schorzenia i iluzje kultury zbytnio zaangażowanej w politykę i rozważa dylematy przed jakimi staje dziś pisarz czy artysta. Prozy i mini eseje zawarte w DWÓCH MIASTACH i książce W CUDZYM PIĘKNIE przynoszą rozważania filozoficzne, refleksje z lektur i podróży po Europie. Zagajewski pisze o Krakowie i o Paryżu, o miastach dzieciństwa, mitycznych miejscach swej "środkowoeuropejskiej" edukacji, o Nietzschem, Jungerze, Bruno Schulzu, Cioranie, Gotfriedzie Bennie, o zagrożeniach, jakie nasza cywilizacja niesie dla życia duchowego, o paradoksach jakie rodzą się w sytuacji, gdy jest coraz więcej środków przekazu, a coraz mniej do przekazania, i o wielu innych sprawach i postaciach kluczowych dla naszej współczesności.

"Nigdy nie będę kimś, kto pisze wyłącznie o śpiewie ptaków, chociaż śpiew ptaków bardzo podziwiam, ale nie do tego stopnia, żeby usunąć się ze świata historycznego, bo świat historyczny jest też pasjonujący. To co mnie naprawdę interesuje , to splecenie świata historycznego ze światem kosmicznym, tym nieruchomym, czy raczej: ruchomym, ale w zupełnie innym rytmie. Nigdy nie będę wiedział, jak te światy ze sobą współistnieją. One walczą ze sobą i uzupełniają się - i to dopiero jest warte refleksji." (Adam Zagajewski)

Wybrana bibliografia:

Poezja:

• KOMUNIKAT, Kraków: WL, 1972.
• SKLEPY MIĘSNE, Kraków: WL, 1975.
• LIST. ODA DO WIELOŚCI, Paryż: Instytut Literacki, 1983.
• JECHAĆ DO LWOWA, Londyn: Aneks, 1985.
• PŁÓTNO, Paryż: Zeszyty Literackie, 1990.
• ZIEMIA OGNISTA, Poznań: a5, 1994.
• TRZEJ ANIOŁOWIE, Three Angels, Kraków: WL, 1998.
• PRAGNIENIE, Kraków: a5, 1999.

Powieści i proza:

• CIEPŁO, ZIMNO, Warszawa: PIW, 1975.
• CIENKA KRESKA, Kraków: Znak, 1983.

Eseje:

• ŚWIAT NIEPRZEDSTAWIONY (wraz z Julianem Kornhauserem), Kraków: WL, 1974.
• DRUGI ODDECH, Kraków: Znak, 1978.
• SOLIDARNOŚĆ I SAMOTNOŚĆ, Zeszyty literackie, 1986.
• DWA MIASTA, Paryż-Kraków, 1991.
• W CUDZYM PIĘKNIE, Poznań: a5, 1998.
• PRAGNIENIE, Kraków: a5, 1999.
• OBRONA ŻARLIWOŚCI, Kraków: a5, 2002

Tłumaczenia:

• niemiecki: GEDICHTE, München: Carl Hauser Verlag, 1984; STÜNDLICH NACHRICHTEN, (antologia), Berlin: Oberbaum, 1984; DER DÜNNE STRICH, (CIENKA KRESKA), München: Hanser, 1985; POLEN. STAAT IM SCHATTEN DER SOWJETUNION, Reinbek bei Hamburg: Rowolth, 1981; DAS ABSOLUTE GEHÖR (SŁUCH ABSOLUTNY), Zürich: Unionsverlag, 1982; SOLIDARITÄT UND EINSAMKEIT, Essays, München: Hanser, 1986; MYSTIK FÜR ANFÄNGER. GEDICHTE, München: Hanser, 1997;
• francuski: SOLIDARITÉ, SOLITUDE (SOLIDARNOŚĆ I SAMOTNOŚĆ), Édition Fayard, 1986; COUP DE CRAYON (CIENKA KRESKA), Édition Fayard, 1987; LA TRAHISON (DWA MIASTA), Édition Fayard, 1993; PALISSADE, MARRONNIERS, LISERON, DIEU, Édition Fayard, 1989;
• szwedzki: ODE TILL MANGFALLEN, Stockholm: Hoganas, 1987;
• słowacki: DIVE CERESNE, Bratislava, 1994;
• angielski: TREMOR: SELECTED POEMS, New York: Farrar Straus Giroux, 1985; MYSTICISM FOR BEGINNERS, New York: Farrar, Straus & Giroux, c1997; THREE ANGELS, Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1998; SOLIDARITY, SOLITUDE: ESSAYS (SOLIDARNOŚĆ I SAMOTNOŚĆ), Ecco Press, 1990; CANVAS, New York: Farrar Straus Giroux, 1991; ANOTHER BEAUTY (W CUDZYM PIĘKNIE), New York: Farrar, Straus and Giroux, 2000; WITHOUT END: NEW AND SELECTED POEMS, New York: Farrar, Straus and Giroux, 2001.

Źródło: www.polska2000.p